Małkowski
Andrzej Juliusz - (31.10.1888 - 15.1.1919), jeden z twórców polskiego skautingu,
wybitny instruktor i teoretyk harcerstwa, działacz polskich organizacji młodzieżowych
i niepodległościowych. Urodził się w Trębkach koło Kutna w rodzinie ziemiańskiej o
tradycjach patriotycznych i żołnierskich. Uczył się w Warszawie, Tarnowie,
Krakowie i we Lwowie, gdzie w 1906 w VI Szkole Realnej uzyskał świadectwo
dojrzałości. Był współzałożycielem abstynenckiej organizacji uczniów krakowskich
"Młodzież". W 1908 rozpoczął studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki
Lwowskiej. W kwietniu 1910 przeniósł się na Uniwersytet Jana Kazimierza, którego
nie ukończył. Był członkiem Zarządu Głównego "Eleuterii" - federacji związków
abstynenckich. Należał do "Eleusis", "Zarzewia", "Sokoła". W listopadzie 1909 r.
otrzymał do przetłumaczenia klasyczny podręcznik twórcy skautingu Roberta
Baden-Powella "Scouting for Boys". Po zapoznaniu się z treścią Małkowski stał się
entuzjastą i propagatorem skautingu na ziemiach polskich; w latach 1909-12 brał udział
we wszystkich pracach mających na celu rozwój polskiego skautingu. W czasie
pierwszego kursu skautowego (20.III.-21.V.1911) omawiał poszczególne rozdziały
przygotowywanego przez siebie podręcznika. W okresie kwiecień-lipiec 1911 r.
ukazywała się arkuszami jego praca "Scouting jako system wychowania młodzieży" -
pierwsza polska książka o skautingu. Małkowski wszedł w skład pierwszej Komendy
Skautowej, następnie Naczelnej Komendy Skautowej we Lwowie. W październiku 1911 r.
rozpoczął wydawanie "Skauta", który wkrótce zdobył niezwykłą poczytność. Małkowski
traktował skauting jako nowy styl życia i metodę odrodzenia młodzieży. W marcu
1912 r. wyjechał do Londynu w celu zebrania materiału do nowego wydania swej
książki. Po powrocie został odsunięty od pracy w "Skaucie" i Naczelnej Komendzie
Skautowej. W 1913 r. zorganizował wycieczkę skautową na 3 Wszechbrytyjski Zlot Skautów
w Anglii, gdzie nad polskim obozem powiewała biało-czerwona flaga i używano nazwy
kraju wymazanego z mapy świata. Za wybitne zasługi Małkowski otrzymał od R. Baden-Powella
skautowy medal "Za zasługi". W czerwcu 1913 r. Małkowski przeniósł się do Zakopanego,
gdzie wziął ślub z Olgą Drahonowską. Rozwijał tam ożywioną działalność, tworząc
silny, niezależny ośrodek harcerski. Wraz z wybuchem wojny wstąpił na krótko do
Legionów Polskich. Brał udział w pierwszych walkach, lecz zależność tych
formacji od zaborcy austriackiego spowodowała jego wystąpienie. W wyniku próby
utworzenia niepodległej Rzeczypospolitej Podhalańskiej musiał opuścić
Zakopane. Udał się do Anglii, a potem do Stanów zjednoczonych, gdzie zakładał
polskie drużyny skautowe wśród wychodźstwa. Od września 1915 r. do września 1916 r.
pełnił funkcję skautmistrza związkowego w Związku Sokołów Polskich w Ameryce.
Próbował zorganizować z "Sokołów" Legion Polski do walki z Niemcami. Wobec braku
poparcia ze strony władz związku, przybył do Kanady, gdzie wstąpił w grudniu 1916 r.
do wojska. W styczniu 1917 r. wraz z grupą "Sokołów" został przyjęty do Wojskowej
Szkoły Piechoty, którą ukończył w kwietniu. Następnie służył w armii
kanadyjskiej, walczył na froncie we Francji. W listopadzie 1918 r. został
przeniesiony do armii gen. Józefa Hallera. Wysłany w misji wojskowej do polskich
oddziałów w Odessie zginął w czasie podróży w wyniku zatonięcia statku, którym
płynął. Imię Małkowskiego nosiło i nosi wiele drużyn i kręgów instruktorskich.
Ważniejsze prace: "Scouting jako system wychowania młodzieży", "Jak skauci
pracują".